PROJEKT AION
Aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnością intelektualną
Projekt AION korzysta z dofinansowania o wartości 195828 EUR otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG.
„Mieszkać samodzielnie jest trudno,
Pracować samodzielnie jest trudno,
Żyć samodzielnie jest trudno…
…ale pięknie”
Frank
(dorosła osoba z głębszą
niepełnosprawnością intelektualną)
W Sosnowcu od wielu lat rozwijamy unikalny system kompleksowego, międzyresortowego wsparcia dla osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, który nazwaliśmy „Światem idealnym”. W naszym nieco bajkowym świecie szukamy innowacyjnych rozwiązań wspomagających rozwój samodzielnego i możliwe autonomicznego życia osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną. Na przestrzeni lat udało się nam zbudować nie tylko bliską współpracę pomiędzy Zespołem Szkół Specjalnych nr 4 w Sosnowcu i Centrum Usług Socjalnych i Wsparcia pozwalającą na skoordynowanie wsparcia na etapie szkolnym i pozaszkolnym, ale także utworzyć unikalną przestrzeń dla rozwoju niezależnego życia naszych uczniów i absolwentów wykraczającą poza ramy powszechnych instytucji. Obok Szkoły, Środowiskowych Domów Samopomocy, Dziennego Domu Pomocy Społecznej założona została Fundacja Instytut Twórczej Integracji, która umożliwiła znaczące rozszerzenie oferty wsparcia w naszym „Świecie idealnym”. Pośród wielu realizowanych działań, kluczowe aktywności zorientowane są wokół organizacji mieszkalnictwa wspomaganego/chronionego dla osób z niepełnosprawnością i wspomagania zatrudnienia tej grupy osób na otwartym/chronionym rynku pracy.
Obecnie funkcjonuje 5 mieszkań dla dorosłych osób z niepełnosprawnością, gdzie w „rodzinkowych” 6-8 osobowych grupach z niewielkim wsparciem żyje ponad 30 osób. Dzięki wsparciu z projektu „EOS” także realizowanego w ramach programu Edukacja udało się nam opracować innowacyjną strategię przygotowania naszych uczniów i absolwentów do wyzwań jakie stawia przed nimi dorosłość a w szczególności samodzielne mieszkanie. Naturalnym krokiem w przyszłość było podjęcie tematyki pracy. Na przestrzeni lat w „Świecie idealnym” uruchomiono Sosnowiecką Spółdzielnię Socjalną S3 – wolnorynkowy podmiot zatrudniający od 3 do 5 osób z głębsza niepełnosprawnością i produkujący ceramikę artystyczną, powstała także Twórcza Myjnia – miejsce pracy dla kolejnych kilku osób z niepełnosprawnością świadczące usługi w zakresie mycia i sprzątania samochodów. To wszystko przełomowe i ważne inicjatywy jednak to ciągle zbyt mało w stosunku do potrzeb naszych uczniów i wychowanków. Wciąż brakuje w tym obszarze systemowych rozwiązań. Konieczne dla nas stało się podjęcie działań w celu zmiany tego stanu rzeczy.
REZULTATY PRACY INTELEKTUALNEJ:
Dzięki programowi Edukacja i wsparciu Darczyńców z Islandii, Norwegii i Liechtensteinu powstał projekt AION – który pozwolił na opracowanie kompleksowego systemu kształcenia przysposabiającego do pracy oraz aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną.
W ramach projektu opracowano 4 rezultaty pracy intelektualnej:
STRATEGIA PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO NA ETAPIE SZKOLNYM
To kompleksowe rozwiązania dla szkół specjalnych pozwalające na podnoszenie efektywności i dopasowania kształcenia przysposabiającego do pracy do wymagań współczesnego rynku pracy. Opracowano narzędzia (kwestionariusze) do preorientacji zawodowej, które ułatwią proces planowania ścieżki kształcenia uczniów. Opracowano zestaw szczegółowych programów nauczania w wybranych obszarach zawodowych. Przygotowano pracownie przysposabiające do pracy dostosowane do potrzeb uczniów jak i do realnych wymagań rynku pracy.
DLA SZKÓŁ
Bazując na wypracowanych w projekcie „EOS” doświadczeniach zaadaptowano metodykę nauczania opartą o Sprawnościowe Ocenianie Kształtujące (SOK) i metodę e-portfolio do wymagań kształcenia około zawodowego. W celu monitorowania rozwoju uczniów opracowano narzędzia do diagnozy funkcjonalnej w obszarze kształcenia przysposabiającego do pracy. W efekcie działań testujących, wdrożeniowych opracowano zestaw kart sprawności, scenariuszy lekcji przysposabiających do pracy gotowych do wykorzystania przez wszystkich zainteresowanych nauczycieli.
MODEL CENTRUM AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ (CAZ)
Jednym z największych wyzwań dla aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną jest budowa pomostu pomiędzy szkołą a rynkiem pracy. W tym celu opracowano koncepcję Centrum Aktywizacji Zawodowej – potencjalnego podmiotu wspomagającego zatrudnienie osób z niepełnosprawnością. W ramach tego rezultatu przed wszystkim budowaliśmy współprace z Sosnowieckim Powiatowym Urzędem Pracy. Wypracowano ścieżkę przygotowania zawodowego poczynając od praktyk wspomaganych przez staż zawodowy aż do formalnego zatrudnienia.
CENTRUM AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ
Znajdziesz tu mnóstwo praktycznych informacji – od dokumentacji niezbędnej dla organizacji praktyk, przez praktyczne informacje dla pracodawców po informacje dla samych osób z niepełnosprawnością zainteresowanych zatrudnieniem. W ramach CAZ opracowano także program rozwoju kompetencji miękkich niezbędnych do podjęcia aktywności zawodowej o nazwie „Oranżeria osobowości”. Na koniec zapraszamy do skorzystania z wypracowanej w projekcie portalu pośrednictwa pracy dla osób z niepełnosprawnością.
KONCEPCJA CENTRUM KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO DLA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ
W polskim systemie niemalże nie istnieją placówki stricte edukacyjne dla dorosłych osób z niepełnosprawnością, które ukończyły już naukę szkolną. W projekcie “AION” wypracowano szereg materiałów i rozwiązań możliwych do wspomagania rozwoju uczenia się przez całe życie osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną.
KSZTAŁCENIE USTAWICZNE
Znajdziesz tu między innymi Katalogi umiejętności niezbędne do planowania doskonalenia zawodowego na poszczególne stanowiska pracy. Na bazie katalogów opracowano także szereg kursów doskonalących i powiązanych z nimi testów funkcjonalnych pozwalających na ocenę gotowości do podjęcia pracy.
PROJEKT BADAWCZY
Dzięki współpracy ze środowiskiem akademickim z obszaru pedagogiki specjalnej mamy nadzieję, że wypracowane materiały są wysokiej jakości i mogą stanowić rzeczywiste, nowoczesne wsparcie w kształceniu i aktywizacji zawodowej osób z umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością intelektualną.
BADANIA
Projekt „AION” przez cały okres realizacji poddany był uporządkowaniem procedurze badawczej. Poczynając od rozpoznania zróżnicowanych uwarunkowań procesu aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością, porównania rozwiązań w tym zakresie podejmowanych w Polsce i na Islandii po badania w działaniu w trakcie realizacji działań wdrożeniowych.
Projekt nigdy by się nie udał gdyby nie współpraca międzysektorowa z różnymi podmiotami.
Formalnymi partnerami projektu byli:
Logis Loegmenn
Islandzki podmiot pośredniczący i animujący wymianę doświadczeń i wiedzy pomiędzy systemami z Polski z Islandii;
Stowarzyszenie NOE Nowe Obszary Edukacji
które organizowało i wspierało współpracę naukową w projekcie.
Fundacja ITI Instytut Twórczej Integracji
który wspomagał realizację działań ukierunkowanych dla dorosłych osób z niepełnosprawnością, absolwentów szkół specjalnych.
Poza parterami formalnymi nasze działania wspomagało także wielu ludzi i podmiotów, których zaangażowanie i wsparcie pozwoliło nam na tak efektywną realizację projektu.
W szczególności pragniemy podziękować za wsparcie, pomoc i pomocną dłoń Panu Mateuszowi Bochenkowi – Posłowi na Sejm RP, który od samego początku wspierał tą inicjatywę i łączył to co czasem wydawało się niemożliwe do połączenia.
Projekt nigdy by się nie rozpoczął gdyby nie zaufanie i wsparcie Pani Anny Jedynak-Rykały obecnie Przewodniczącej Rady Miasta Sosnowca, a wcześniej Pełnomocnik Prezydenta Miasta Sosnowca i Wicemarszałka Województwa Śląskiego. Z całego serca dziękujemy!
Wiele z naszych pomysłów i proponowanych rozwiązań nigdy by nie zostało zrealizowanych gdyby nie Powiatowy Urząd Pracy w Sosnowcu i zaangażowanie połączone z wiarą w ideę Pana Sławomira Sagadyna Dyrektora PUP Sosnowiec i jego wspaniałego zespołu z Zastępca Dyrektora Panią Agnieszką Bondaruk na czele. Mamy nadzieję, że to dopiero początek naszej dalszej współpracy.
Dziękujemy Akademii Humanitas za wielokrotne wsparcie, w szczególności za pomoc w organizacji II Forum Pedagogów Specjalnych.
Na koniec choć to nasz najważniejszy Partner – Centrum Usług Socjalnych i Wsparcia w Sosnowcu z wyjątkowym zaangażowaniem, dobrym słowem, radą i wsparciem Pana Dyrektora Leszka Falisa i jego zespołu.
Dziękujemy także z całego serca Taekniskollin w Rejkjaviku z cudowną Rosą Hronn Arnadottir na czele, wspaniałymi nauczycielami i uczniami tej placówki z którymi dzielimy wiele ważnych doświadczeń i wspomnień.
Serdeczne ukłony dla całego zespołu Throskahajlp z Islandii – w szczególności dla Anna Lára Steindal dzięki której zawsze czuliśmy się na Islandii jak w domu, dla Katarzyny Kubiś, która pomogła nam zrozumieć wiele niuansów ukrytych w różnicach językowych i kulturowych i rzeczywiście zanurzyć się w Islandzkim systemie wsparcia.
Chwała Wam i dzięki!
Zespół projektu „AION”
Sosnowiec 2024