PRACOWNIE

Rynek usług budowlanych jest relatywnie stabilny, oferuje wiele prostych prac możliwych do opanowania przez osoby z niepełnosprawnością. Pracownia kierowana głównie do młodych mężczyzn potrzebujących wysiłku fizycznego i lubiących różne narzędzia i urządzenia techniczne. W ramach pracowni możliwe jest doskonalenie umiejętności w następujących obszarach:

• pomocnik stolarza cieśli – cięcie i szlifowanie różnych materiałów drewnianych i drewnopochodnych, skręcanie mebli, pomoc przy wznoszeniu małej architektury ogrodowej, pomoc cieśli przy budowie dachów.
• pomocnik malarza/gipsiarza – przygotowanie powierzchni do malowania/gipsowania (oklejanie, gruntowanie, czyszczenie), malowanie prostych powierzchni, szlifowanie gładzi gipsowych, podawanie narzędzi i materiałów, sprzątanie po skończonej pracy.
• pomocnik brukarza – przygotowanie powierzchni – transport i rozładowanie materiałów sypkich, transport i przygotowanie materiałów (kostki, obrzeży), zagęszczanie warstw podkładowych (obsługa zagęszczarki), układanie kostki brukowej na przygotowanej warstwie podkładowej.
• Pomocnik hydraulika – przygotowanie narzędzi do pracy, przygotowanie materiałów – gratowanie rur i gwintów skręcanych, smarowanie połączeń wciskanych, pomoc przy sprzątaniu po skończonych pracach, pomoc w transporcie, załadunku i rozładunku materiałów.
• Pomocnik obsługi plotera laserowego – przygotowanie materiałów do cięcia grawerowania, szlifowanie, olejowanie/malowanie gotowych produktów, układanie materiału na stole roboczym, zbieranie i kompletowanie wyciętych/wygrawerowanych produktów.

Pracownia wyposażona jest w szereg nowoczesnych narzędzi i urządzeń technicznych takich jak:

• ploter CO2 do cięcia i grawerowania w różnych materiałach;
• W pełni wyposażone stanowisko do obróbki drewna: cięcie (piła stołowa i ukosowa, wyrzynarka), szlifowanie (szlifierki ręczne i stacjonarne, mimośrodowe, tarczowe i taśmowe, polerka), struganie (grubościówka z posuwem, strug ręczny); wiercenie i wkręcanie (wiertarko-wkrętarki, zakrętarka, klucz udarowy, grzechotka akumulatorowa), klejenie – ściski, pędzle, frezowanie – frezarka wraz ze stołem do adaptacji frezarki ręcznej na frezarkę dolnowrzecionową, malowanie – ręczne: pędzle, wałki, kuwety; pneumatyczne: kompresor, pistolet do lakierowania wraz z osprzętem; hydrodynamiczne: agregat malarski wraz z osprzętem.
• Stanowisko do prac malarsko-tynkarskich, lakierniczych: pędzle, wałki, packi, szpachle i ostrza, materiały ścierne, taśmy malarskie i tynkarskie, kompresor olejowy, pistolet natryskowy, piaskarka kabinowa, agregat malarski hydrodynamiczny, mieszadło elektryczne do farb i zapraw.
• Wyposażenie do prac ogólnobudowlanych: narzędzia ręczne (klucze płaskie i nasadowe, śrubokręty, klucze ampulowe i torx, dłuta, młotki, wiertła. Elektronarzędzia: młot udarowy i dłuta udarowe, w/w wiertarko wkrętarki, szlifierki.
• Sprzęt do prac brukarskich: zagęszczarka, łopata, grabie, młotek gumowy, poziomica.
• Wyposażenie BHP – maski, okulary, rękawice, apteczka, instrukcje bezpieczeństwa.

Pracownia pozwala na podejmowanie wielu aktywności w obrębie szeroko rozumianych prac ogólnobudowlanych i produkcyjnych. Na wyposażenie składają się zróżnicowane narzędzia i przybory w dużej mierze akumulatorowe co ułatwia pracę w różnych przestrzeniach możliwe odpowiadających rzeczywistym wymaganiom tego typu prac. Pracując w przestrzeni pracowni należy zachować szczególną ostrożność i uważność. Wszystkie maszyny są w pełni funkcjonalne i mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa uczestników. Konieczne jest poważne szkolenie stanowiskowe z zakresu BHP przed podjęciem jakichkolwiek prac.

Bardzo szybko rozwijający się sektor logistyczny stworzył ogromną liczbą miejsc pracy w magazynach i małych liniach produkcyjnych/dystrybucyjnych oferujących wiele prostych, powtarzalnych prac takich jak kompletowanie, pakowanie, sortowanie. W ofercie PUP Sosnowiec znajduje się wiele ofert pracy dla pracowników magazynowych. Oczywiście w wielu przypadkach łączy się to z szeregiem dodatkowych kwalifikacji i kompetencji takich jak obsługa wózka widłowego, obsługa systemów magazynowych, które wykraczają często poza możliwości naszych uczniów, ale istnieje mimo to wiele prostych prac w których wielu uczniów może się świetnie sprawdzić. Zwłaszcza powtarzalne kompletowanie zestawów części, jednakowych zamówień, pakowanie jednakowych paczek wg. wzoru, sortowanie elementów, części, zamówień wg. wzoru.

Na wyposażenie pracowni składa się stół monterski przystosowany do sortowania i pakowania produktów oraz zestaw regałów, pojemników/boxów magazynowych. Wyposażony jest w wielu kuwet, szufladek, haczyków, kodowanych kolorami umożliwiający stworzenie realistycznych warunków pracy montersko/magazynowej.

Zespół Szkół Specjalnych nr 4 w Sosnowcu ma dużą tradycję i doświadczenie w pracy z różnymi zwierzętami: psami, kotami jak i końmi, alpakami czy kozami. Animaloterapia stanowi ważny element pracy rewalidacyjnej podejmowane w naszej szkole. Również w przestrzeni Islandzkiej zwierzęta pełnią bardzo ważną rolę związane to jest głównie z hodowlą owiec i koni, która stwarza wiele okazji do aktywności zawodowej. W Polsce natomiast rośnie rynek usług związanych z doraźnym i interwencyjnym wsparciem w opiece nad zwierzętami. Coraz więcej osób poszukuje dobrych opiekunów dla swoich małych podopiecznych czy to w ciągu tygodnia pracy jak również w sezonie urlopowym. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że nasi uczniowie świetnie sprawdzają się przy wyprowadzaniu psów, karmieniu i opiece nad kotami, jak również pracach porządkowych w stajniach.

Na wyposażeniu pracowni znajdują się smycze, obroże, szelki, kagańce, nosidła i transportery. Zabawki dla zwierząt i przybory do karmienia i pielęgnacji. Wielu z nauczycieli zatrudnionych w ZSS4 ma prywatne psy przygotowane do dogoterapii i koty do Felinoterapii, które z powodzeniem można wykorzystywać do kształcenia umiejętności zawodowych w tym obszarze.

Tradycyjnie w szkolnictwie specjalnym zwłaszcza w obrębie przysposobienia do pracy funkcjonują pracownie gospodarstwa domowego. Jest to obszar bardzo lubiany przez uczniów, związany co więcej z szeregiem kompetencji do samodzielnego życia, które są najbardziej istotnym elementem w rozwoju samodzielności życiowej. Ponadto branża gastronomiczna oferuje wiele stanowisk pomocniczych, na których nasi uczniowie i podopieczni z sukcesem mogą podejmować zatrudnienie po odpowiednim przygotowaniu. Zarówno pomoc kuchenna wspomagająca przygotowanie posiłków poprzez obieranie, krojenie, mieszanie owoców i warzyw, jak również część obsługowa np. proste prace kelnerskie bardzo dobrze rokują w rozwoju zawodowym osób z niepełnosprawnością intelektualną. Istotnym elementem pracowni jest wyposażenie do prac piekarniczych i cukierniczych, które w znaczący sposób uzupełnia istniejącą już w szkle infrastrukturę.

W pracowni można realizować zadania z zakresu kształcenia czynności pracy w następujących obszarach:

• pomocnik piekarza – przygotowanie ciasta, wypiek chlebów, bułek i innego pieczywa;
• pomocnik cukiernika – pomoc w przygotowaniu i wypieku ciast i słodkich przekąsek;
• pomoc kuchenna – obieranie, krojenie, siekanie i podstawowa obróbka owoców i warzyw, w tym przetwórstwo owocowo-warzywne  – kompoty, dżemy, konfitury, kiszonki i pikle. Serowarstwo, tłoczenie oleju, produkcja ekologicznej mąki i płatków owsianych;
• pracownik małej gastronomii np. w centrach rozrywkowych – przygotowanie i serwowanie popcornu, sprzątanie sal i stołów;
• pracownik zmywaka – zmywanie naczyń, obsługa zmywarki.

Na wyposażeniu pracowni znajduje się m.in.:

• bardzo dużo drobnego wyposażenia kuchennego.
• profesjonalny piec piekarniczy umożliwiający wypiek szeregu różnych rodzajów pieczywa i produktów cukierniczych wraz niezbędnym wyposażeniem i przyborami dodatkowymi poczynając od balch i blaszek do wypieku;
• sprzęt do wyrobu ciasta przemysłowy mikser planetarny, pojemniki, garnki, mieszadła i szpatułki;
• żarnowy młynek do produkcji ekologicznej mąki;
• wyposażenie do produkcji sera – serowar wraz podstawowym wyposażeniem, pasteryzator;
• elektroniczna prasa do oleju pozwalająca na tłoczenie ekologicznych olejów;
• urządzenie do popcornu, wózki kelnerskie;

W przestrzeni przysposobienia do pracy często pojawiają się także prace z zakresu prac porządkowych podobnie jak pomoc kuchenna mocno powiązanych z kompetencjami do samodzielnego życia. Stosunkowo ugruntowane są także prace z zakresu obsługi hotelowej czy pracy dozorcy. Niestety w szkołach mają one często charakter mocno symulacyjny i realizowane są w przestrzeni regularnej klasy lekcyjnej co znacząco ogranicza realizm sytuacji. W projekcie “Aion” utworzono treningowy pokój hotelowy wyposażony w:

• łóżko wraz z kompletem pościeli;
• Stolik z karafkami, szklankami i podstawowymi artykułami do serwowania zimnych i ciepłych napoi często obecnych w pokojach hotelowych;
• szafę na ubrania;
• inne elementy wyposażenia i dekoracji pokoju takie jak ręczniki, dywaniki, serwetki itp.

Pokój ten pozwala na doskonalenie umiejętności w zakresie obsługi i sprzątania pokojów hotelowych.

Ponadto zbudowano treningowe stanowisko recepcji hotelowej pozwalające na symulowanie i trening pracy w obrębie obsługi recepcji hotelowej.

Zaraz obok treningowego pokoju hotelowego przygotowano i wyposażono pomieszczenie przystosowane na pralnię i prasowalnie wraz z pozostałymi sprzętami czystościowymi. Pralnia wyposażona jest w:

• pralkę i suszarkę automatyczną;
• deskę do prasowania wraz ze stacją parową;
• zmywarkę do naczyń;
• odkurzacz oraz odkurzacz piorący do tapicerki;
• myjkę ciśnieniową;
• myjkę parową i myjkę do okien;
• zestaw mioteł, szufelek, scierek, gabek i innych drobnych przyborów porządkowych.

W pracowni można prowadzić trening w wielu obszarach związanych z obsługą hotelową i usługami z zakresu utrzymania czystości.

Integralną częścią Zespołu Szkół Specjalnych nr 4 w Sosnowcu jest ogród polisensoryczny – ogólnodostępna przestrzeń miejskiego parku za której utrzymanie odpowiedzialna jest nasza szkoła. Park ten stał się naturalnym poligonem dla doskonalenia umiejętności związanych z ogrodnictwem i utrzymaniem dużych terenów zielonych. Poszukując miejsc pracy dla naszych uczniów i absolwentów konieczne jest zabezpieczenie w pierwszej kolejności stabilnych stanowisk pracy, które nie podlegają tak ostrej weryfikacji rynkowej z uwagi na ich opłacalność. Trudno mierzyć się osobom z niepełnosprawnością intelektualną z innymi ludźmi pod względem wydajności, co skutkuje mało korzystnym bilansem ekonomicznym zatrudnienia tej grupy osób. Rekompensowane jest to w pewnej mierze mechanizmami wspomagającymi takie zatrudnienie (np. dofinansowanie z PUP, PFRON), jak również społecznymi konsekwencjami i benefitami płynącymi z zatrudnienia osób z niepełnosprawnością. Jak mówią przedstawiciele podmiotów, które podjęły się realizacji praktyk wspomaganych w projekcie “AION” osoby z N.I. wielokrotnie wniosły jakąś nową energię, radość, swego rodzaju dobro w rzeczywistość zakładową. 

Ponad to wiele doświadczeń zagranicznych pokazuje, że zatrudnienie osób z niepełnosprawnością w instytucjach publicznych takich jak np. miejskie instytucje komunalne przeciera szlaki dla innych przedsiębiorstw wolnorynkowych. Utrzymanie zieleni miejskiej stwarza doskonałe okazje to takiego zatrudnienia – jest tam wiele prostych prac porządkowych, będących w bezpośrednim zasięgu możliwości naszych uczniów.

Tak powstała nasza pracownia pomocy ogrodniczej i dozorcy terenów zielonych. W jej ramach można ćwiczyć takie umiejętności jak:

• utrzymanie dużych powierzchni płaskich z wykorzystaniem myjko-zamiatarki elektrycznej.
• koszenie trawy z wykorzystaniem różnych narzędzi – kosiarka spalinowa i elektryczna, kosy i podkaszarki spalinowe i elektryczne, 
• podkaszanie żywopłotów – nożyce ręczne i elektryczne do krzewów i żywopłotów;
• zamiatanie i grabienie, odkurzane – do dyspozycji są grabie i miotły różnych rodzajów, zamiatarka spalinowa do chodników, spalinowa dmuchawa plecakowa i akumulatorowa dmuchawa ręczna;
• kopanie i grabienie, odśnieżanie – szpadle i łopaty,

Jak wcześniej pisaliśmy w naszej szkole kontakt z naturą w tym uprawa warzyw i owoców, drzew i krzewów stanowi bardzo ważny punkt naszego programu. Nasi uczniowie bardzo dobrze orientują się w tego typu pracach i stwarzają one dla nich potencjalne możliwości zatrudnienia. Choć to trudny rynek pracy to jednak stanowiący podstawę gospodarki i niezależnie od wszelkich uwarunkowań obecny w każdym społeczeństwie.

Bazując na istniejącej infrastrukturze parku polisensorycznego oraz terenów zielonych szkoły zbudowano i wyposażono pracownię przygotowująca do prac gospodarskich. W jej ramach można kształcić takie umiejętności jak:

• sianie i sadzenie roślin;
• pielęgnacja upraw i nawożenie;
• pielenie i utrzymanie czystości;
• zbieranie owoców i warzyw;
• przygotowanie podłoża po sezonie uprawnym i przed wysiewem/sadzeniem.

W celu realizacji powyższych aktywności pracownię wyposażono w niezbędny sprzęt ogrodniczy – grabie, grabki, szpadle, łopaty, sekatory, pikownice, konewki, węże do nawadniania, skrzynie do upraw itp. Zakupiono także wiele urządzeń takich jak rębak do gałęzi pozwalający na przygotowanie materiału do upraw opartych o permakultury, traktorek koszący wraz z przyczepą do transportu materiałów.

Najjaśniejszym elementem tej pracowni jest przestrzeni ogrodnicza utworzona na tarasie drugiego budynku szkoły przy ul. Wojska Polskiego. Powstała tam unikalna pracownia do kształcenia umiejętności ogrodniczych, uprawnych  oparta o dużą szklarnię wraz z niezbednym zapelczem do wysiewu i rozsadów.

W efekcie współpracy z PUP w Sosnowcu i prób przygotowania części z naszych uczniów do wykonywania zadań pomocy administracyjnej w Urzędzie, przygotowano stanowisko komputerowe wraz z niezbędnym wyposażeniem do wykonywania podstawowych prac biurowych takich jak kserowanie, skanowanie, zszywanie, dziurkowanie, archiwizacja dokumentów, niszczenie dokumentów, obsługa telefonu i skrzynki mailowej.

Podobnie jak w przypadku pracowni prac biurowych, ta pracownia powstała na skutek współpracy z Twórczą Myjnią – podmiotem wolnorynkowym zatrudniającym osoby z niepełnosprawnością do mycia i sprzątania samochodów w której realizowane były także praktyki wspomagane w projekcie “AION”. Organizowane praktyki cieszyły się ogromny zainteresowaniem, a wzrost popularności myjni ręcznych i zakładów detailingowych stwarza nowe możliwości zatrudnienia dla naszych uczniów. Sukces Twórczej Myjni zdecydowanie wskazuje, że tego typu prace mają ogromny potencjał dla ewentualnego zatrudnienia osób z niepełnosprawnością. Praca w takim zakładzie wymaga jednak dość czasochłonnego przygotowania, a Twórcza Myjnia zlokalizowana jest w Katowicach co niestety wiąże się czasochłonnym i kosztownym transportem ze szkoły do myjni i spowrotem. W odpowiedzi na te wyzwania podjęto decyzję o przygotowaniu pracowni na miejscu w szkole. W tym celu pozyskano części samochodu osobowego pozwalające na jego bezpiecznego odtworzenie w pracowni szkolnej. W budynku na Wojska Polskiego zainstalowano kompletną połowę samochodu pozwalającą na trening mycia auta zarówno z zewnątrz jak i w środku jak również na ćwiczenia z zakresu prostych prac detailingowych – polerowanie, glinkowanie, nakładanie powłok ochronnych. Dysponując samochodem postanowiono bazując na zapleczu sprzętowym i technicznym pracowni ogólnobudowlanej rozszerzyć pracownię przygotowująca do myjni o elementy pracy pomocnika mechanika samochodowego. Możliwe jest obecnie wykonywanie treningu umiejętności związanych z obsługą samochodu – wymiana kół, wymiana klocków hamulcowych czy wybranych części zawieszenia.

Bazując na posiadanym wyposażeniu i zapleczu z zakresu pomocy kuchennej i małej gastronomii oraz na doświadczeniach z praktyk w Cafe Pomocna realizowanych przez naszych absolwentów podjęto decyzję o adaptacji części przestrzeni otwartej w budynku na Wojska Polskiego na kawiarnie treningową. Przygotowano ladę barową, wraz z zapleczem, stoliki barowej i cateringowe wraz z krzesełkami. Przestrzeń pozwala na symulację pracy w kawiarni w możliwie realistycznych warunkach bez wychodzenia z budynku szkoły. Co oczywiście zmniejsza w pewnym sensie realizm podejmowanych ćwiczeń, jednak daje w zamian ogromna dostępność dla wszystkich uczniów szkoły. W przestrzeni tej organizowane są spotkania społeczności szkolnej i różne eventy, których obsługą zajmują się właśnie nasi uczniowie.