W naszej szkole uczniowie pracują z wykorzystaniem pomocy Marii Montessori. Od maja 2009 roku została stworzona sala wyposażona w starannie przygotowane i pogrupowane tzw. materiały rozwojowe, czyli dostępne dziecku pomoce, służące do uczenia się, eksperymentowania – w zakresie języka polskiego, matematyki, wiedzy o świecie, plastyki oraz umiejętności praktycznych.
W metodzie tej olbrzymią rolę odgrywa też nauczyciel – przewodnik w poznawaniu życia, który nie ocenia, ale wspiera ucznia w jego wysiłkach.
W naszej szkole staramy się realizować zasady pedagogiki Montessori w grupie małych i dużych. Podczas zajęć wykorzystywany jest materiał Montessori i realizowane są działania z zakresu praktycznych ćwiczeń dnia codziennego: przygotowywanie posiłków, sprzątanie, przesadzanie kwiatów i wiele innych czynności niezbędnych do zdobywania niezależności i samodzielności.
MATERIAŁ MONTESSORI
Ważnym elementem przygotowanego otoczenia – poza grupą dzieci i odpowiednim nauczycielem – jest tzw. materiał montessori. Jego zadaniem jest wspomaganie rozwoju dziecka, dlatego nazywany on jest materiałem rozwojowym. Jest tak przygotowany i rozmieszczony w klasie, aby tworzyć uporządkowaną całość programową. Służy nie tylko rozwojowi intelektualnemu, ale kształtowaniu całej osobowości. Jest to najbardziej rozbudowany zestaw pomocy, przypisany do jakiejkolwiek metody nauczania.
- materiał do praktycznych ćwiczeń dnia codziennego – związany z troską o siebie i otoczenie. Pozwala na zdobycie niezależności i wdrażaniem do samokontroli. Uczy koncentracji i pomaga kształtować nawyki związane z przygotowaniem miejsca pracy i utrzymywaniem porządku. Są to takie aktywności jak: przelewanie, zapinanie, prasowanie, polerowanie, układanie bukietów, nakrywanie do stołu, wyciskanie soku, pranie i inne.
- materiał sensoryczny – służący wszechstronnemu kształceniu zmysłów. Dzieci poprzez ćwiczenia z nim doświadczają różnorodności rozmiarów ( wielkość, długość, grubość ), kształtów, kolorów, faktur, wag, zapachów, smaków, ciśnienia i ich powiązań. Poznają wiele pojęć związanych z doznaniami płynącymi przez zmysły, uczą się je nazywać i różnicować. Wyrabiają w sobie świadomość istnienia ładu i harmonii w otoczeniu.
- materiał językowy – służący poznawaniu mowy i słowa pisanego. Wzbogaca słownictwo dziecka, uczy właściwego używania języka mówionego. Pozwala na naukę czytania i pisania, gramatyki a także pracy z tekstem. Rozbudza zainteresowanie słowem, a także pozwala na właściwe kształtowanie pracy dłoni przy pisaniu.
- materiał do matematyki – jego konstrukcja poprzez izolację poszczególnych pojęć i działań pozwala na właściwe i zgodne z indywidualnym tempem rozwoju dziecka przechodzenie od konkretu do abstrakcji. Daje możliwość poznania arytmetyki i geometrii, istoty działań i zależności w systemie dziesiętnym.
- materiał tzw. wychowania kosmicznego ( biologii, geografii, astronomii, historii i innych dziedzin wiedzy ) – pomaga dziecku zrozumieć i poznać świat, którego jest częścią. Wychodzi od ogółu do szczegółu, dając najpierw ogląd całości ( np. pojęcie ląd – woda ) i stopniowo przechodząc do informacji szczegółowych ( np. półwyspy czy jeziora na mapie Polski ). Daje szeroko rozumianą wiedzę o świecie i zjawiskach w nim zachodzących, budując poczucie bycia jego ważną częścią i ponoszenia za niego odpowiedzialności ( wychowanie do pokoju ).
- materiały artystyczne – związane z ekspresją plastyczną i muzyczną. Pozwalają na zbieranie i wykorzystanie zdobytych doświadczeń i wiedzy w aktywności twórczej.
POSTAĆ MARII MONTESSORI
Maria Montessori urodziła się 31 sierpnia 1870 r. w małej miejscowości Chiarawalle we Włoszech. Jako dziecko sześcioletnie rozpoczęła naukę w rzymskiej szkole publicznej. Była to szkoła tradycyjna, w której czas nauki Maria Montessori zapamiętała jako czas bezruchu oraz tłumienia aktywności uczniów. Po latach skrytykowała tak pojmowaną szkołę, której symbolem była „ławka szkolna”. Po ukończeniu średniej szkoły technicznej, postanowiła podjąć studia medyczne, które ukończyła z wyróżnieniem. Była pierwszą we Włoszech, kobietą-lekarzem.
W roku 1897 podjęła pracę w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego, podczas której zwróciła szczególną uwagę na dzieci upośledzone umysłowo, przebywające w zamkniętych pomieszczeniach gdzie próbowały czymś się zająć; bawiły się np. resztkami niedojedzonego chleba. Zachowanie to nasunęło jej myśl, że dzieci posiadają wewnętrzną siłę stymulującą je do rozwoju. By mogła ona się ujawnić, wystarczy im stworzyć odpowiednie warunki.
Wkrótce natrafiła na pracę Marca Gasparda Itarda i jego ucznia Edwarda Sequina . Dzięki pedagogice specjalnej Sequina oraz Itarda, praktyce medycznej i doświadczeniom w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo doszła do wniosku, że problem ich rozwoju i kształcenia jest raczej natury pedagogicznej niż medycznej i wymagają one jedynie odpowiednich warunków wychowawczych, czyli specjalnej metody pracy nad ich rozwojem. Lektura i własne doświadczenia utwierdziły Marię o słuszności uczenia tych dzieci w szkołach specjalnych. Tej tezy broniła na kongresie w Turynie w 1897 roku. Uważała, że pracę należy zacząć od kształtowania zmysłów, a za punkt wyjścia przyjęła naukę prostych czynności życia codziennego. Chodziło o przygotowanie dzieci do mających nastąpić później lekcji.
W swojej praktyce z dziećmi upośledzonymi wykorzystywała pomoce Itarda i Sequina, otwierając drogę pedagogice specjalnej we Włoszech. Ponieważ stosowanie tych pomocy dydaktycznych przynosiło wymierne efekty (dzieci upośledzone osiągały wyniki czasem lepsze od tzw. dzieci normalnych) postanowiła rozbudować je realizując własne pomysły. Interesowała ją nie tylko medycyna, ale i psychologia, antropologia, czy pedagogika. Swoją wiedzę Maria Montessori pogłębiała nie tylko w toku licznych prac ale i w podróży po całym świecie, gdzie mogła obserwować pracę z dziećmi.
W 1900 roku otworzyła w Rzymie Instytut Medyczno – Pedagogiczny Kształcenia, Nauki Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych. Nie opuszczała jej jednak myśl, by wykorzystać metodę pracy pedagogiczno- wychowawczej dla dzieci o normalnym rozwoju umysłowym. I tak powstały pierwsze placówki na wzór świetlicy – przedszkola dla dzieci pozostających bez opieki w dzielnicy zamieszkałej przez rodziny robotnicze, które Maria Montessori nazwała Case dei Bambini- Domy Dziecięce. Pierwsze przedszkole pod tą nazwą zostało otwarte w 1907 roku.
Idea Montessori daje początki nowym nurtom pedagogicznym. W roku 1929 powstaje Międzynarodowe Stowarzyszenie Montessori, które staje się centralną organizacją światową koordynującą działalność placówek i towarzystw montessoriańskich do dziś. Za wybitne osiągnięcia pedagogiczne i przesłanie humanistyczne zawarte w ideach swojej metody wychowawczej Maria Montessori została wyróżniona najwyższymi odznaczeniami przyznawanymi przez rządy i uniwersytety wielu krajów: (tytuł Honoris Causa, na uniwersytecie w Sorbonie otrzymała Krzyż Legii Honorowej, była nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla).
Maria Montessori zmarła 6 maja w 1952 roku w Noordwijk w Holandii. Ostatni jej dom przy Könignweg w Amsterdamie jest siedzibą Międzynarodowego Stowarzyszenia Montessori i miejscem pamięci narodowej. Polskie Stowarzyszenie Montessori działa od 1994 roku w Łodzi.