TEKST ŁATWY DO CZYTANIA (ETR)
Kim jest osoba niepełnosprawna?
Osoba niepełnosprawna to osoba, której stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeżeli uzyskała odpowiednie orzeczenie.
Jak otrzymać stopień niepełnosprawności?
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest przyznawane przez odpowiednie instytucje orzekające na wniosek osoby zainteresowanej. Są nimi powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności oraz wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności (jako druga instancja o charakterze odwoławczym).
Wyodrębnione są trzy stopnie niepełnosprawności:
- Znaczny stopień niepełnosprawności równoznaczny z pierwszą grupą inwalidzką.
- Umiarkowany stopień niepełnosprawności równoznaczny z drugą grupą inwalidzką.
- Lekki stopień niepełnosprawności równoznaczny z trzecią grupą inwalidzką.
Jakiej pomocy może oczekiwać osoba niepełnosprawna zarejestrowana w urzędzie pracy?
Osoba niepełnosprawna może być zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako:
- Bezrobotny – to osoba, która posiada ustaloną niepełnosprawność, jednak nie jest uprawniona m.in. do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty socjalnej, zasiłku stałego.
- Poszukujący pracy – to osoba, która oprócz ustalonej niepełnosprawności jest uprawniona m.in. do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty socjalnej, zasiłku stałego.
Osoba z orzeczonym stopniem niepełnosprawności, która jest zdolna do podjęcia zatrudnienia w co najmniej połowie wymiaru czasu pracy, posiadająca status „bezrobotnego”, może skorzystać ze wszystkich usług urzędu pracy i instrumentów przewidzianych dla osoby bezrobotnej.
Ponadto, osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu może również korzystać na zasadach takich jak bezrobotni z następujących usług lub instrumentów określonych w ustawie o promocji:
- Szkolenia i bony stażowe
- Prace interwencyjne
- Przygotowania zawodowego dorosłych
- Badań lekarskich lub psychologicznych, o których mowa w art. 2 ust. 3 ustawy o promocji;
- Zwrotu kosztów, o których mowa w art. 45 ust. 1, 2 i 4 ustawy o promocji;
- Finansowania kosztów, o których mowa w art. 45 ust. 3 ustawy o promocji;
- Studiów podyplomowych
- Szkoleń na podstawie trójstronnych umów szkoleniowych zawieranych pomiędzy starostą, pracodawcą i instytucją szkoleniową
- Bonu na zasiedlenie
- Bonu szkoleniowego
Dla osób niepełnosprawnych posiadających status „poszukującej pracy”, a nie pozostających w zatrudnieniu, przewidziane są usługi urzędu pracy i instrumenty finansowane ze środków PFRON. Instrumenty te są adresowane bezpośrednio do osób niepełnosprawnych, jak też do ich pracodawców.
Uprawnienia pracodawcy zatrudniającego osobę z orzeczonym stopniem niepełnosprawności
- Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika.
- Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy.
- Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy.
- Zwrot kosztów szkolenia pracownika.
- Zwrot kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy.
- Zwolnienie z wpłat na PFRON.
- Refundacja części wynagrodzenia lub składek na ubezpieczenia społeczne.
Uprawnienia osoby z orzeczonym stopniem niepełnosprawności zdolnej do pracy, posiadającej status „bezrobotnego” lub poszukującego pracy
- Pomoc w znalezieniu zatrudnienia (pośrednictwo pracy).
- Możliwość nabycia, uzupełnienia, podniesienia kwalifikacji zawodowych oraz zdobycia doświadczenia zawodowego (szkolenia, studia podyplomowe, staż).
- Pomoc w wyborze odpowiedniego miejsca pracy przy uwzględnieniu predyspozycji zawodowych i możliwości zdrowotnych oraz wymagań w danym środowisku pracy (doradcy zawodowego).
Osoby niepełnosprawne podejmujące i prowadzące działalność gospodarczą lub rolniczą
- Wsparcie finansowe na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej.
- Dofinansowanie do oprocentowania kredytu bankowego.
- Refundacja składek ZUS.
Rodzaj przyznanego wsparcia zależny będzie od sprofilowanej pomocy podczas wizyty u doradcy klienta w Powiatowym Urzędzie Pracy.
Jakie przywileje w pracy posiada osoba niepełnosprawna?
Podstawowym aktem normatywnym regulującym prawa i obowiązki pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, w tym również uprawnienia niepełnosprawnego pracownika, jest ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511, z późn. zm.). W stosunkach pracy, tak jak wszystkich innych pracowników, zasady regulują przepisy prawa pracy, przede wszystkim Kodeks Pracy.
Lekki stopień niepełnosprawności
- Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.
- Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w godzinach nocnych i w godzinach nadliczbowych.
- Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek, czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.
Umiarkowany i znaczny stopień niepełnosprawności
- Czas pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.
- Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w godzinach nocnych i w godzinach nadliczbowych.
- Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek, czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.
- Osobie niepełnosprawnej przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym.
- Osoba niepełnosprawna ma prawo do czasu wolnego od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym lub w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
Uwaga!
Wymienionych wyżej ograniczeń czasu pracy wszystkich osób niepełnosprawnych nie stosuje się:
- do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
- gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz prowadzący badania profilaktyczne pracowników lub, w razie braku, lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.
Jak osoba niepełnosprawna może skorzystać z pomocy w poszukiwaniu pracy?
Osoby z orzeczonym stopniem niepełnosprawności mogą poszukiwać zatrudnienia zarówno na otwartym rynku pracy, jak i w zakładach pracy chronionej, w zależności od wskazań zawartych w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności. Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności osoby, nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy, który nie posiada statusu zakładu pracy chronionej, w przypadku:
- Przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej;
- Zatrudnienia w formie pracy zdalnej.
Lista zakładów pracy chronionej zamieszczona jest na stronie: www.zpchr.pl
Do urzędów pracy mogą być zgłaszane zarówno oferty z otwartego rynku pracy, jak i zakładów pracy chronionej. Osoba niepełnosprawna w celu uzyskania informacji o ofertach pracy, może zgłosić się do urzędu pracy bezpośrednio lub skontaktować się telefonicznie. Wszystkie oferty pracy dla osób zarejestrowanych w urzędzie pracy, dostępne są również na stronie internetowej.
Zatrudnienie pracownika wspomagającego
Osoby niepełnosprawne mogą również korzystać ze wsparcia pracownika wspomagającego. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się na stronie PFRON: Zatrudnienie pracownika wspomagającego.
PUBLIKACJE DOSTĘPNE W INTERNECIE